Những ngày này, khắp các ngả đường Thủ đô Hà Nội, những băng rôn, khẩu hiệu và hoạt động tổng vệ sinh đang được triển khai sôi nổi, hướng tới kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2.9.
Và không chỉ Hà Nội, ngày 13.8, Thủ tướng đã ban hành công điện phát động một chiến dịch mạnh mẽ trên phạm vi toàn quốc nhằm chấn chỉnh, nâng cao chất lượng vệ sinh môi trường.
Điểm đáng chú ý trong Công điện lần này là sự huy động đồng bộ cả hệ thống chính trị. Đoàn Thanh niên tổ chức đội hình tình nguyện; Hội Phụ nữ phát động phong trào “Nhà sạch, ngõ đẹp”; Hội Cựu chiến binh nêu gương giám sát; Hội Nông dân xây dựng mô hình “Cánh đồng không rác thải”, tổ chức Công đoàn phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương huy động công nhân, người lao động tham gia phong trào tổng vệ sinh trong cơ quan, xí nghiệp, nhà máy… Đây chính là cách tiếp cận xã hội hóa, biến vệ sinh môi trường thành một tiêu chí thi đua gắn với đời sống hằng ngày.
Tuy nhiên, để không chỉ dừng lại ở khí thế cao điểm phục vụ dịp lễ lớn, điều quan trọng hơn là phải hình thành một phong trào vệ sinh lâu dài, thực chất – bắt đầu từ ý thức tự giác của mỗi người dân.
Trong những năm qua, Hà Nội và nhiều tỉnh thành đã nỗ lực thu gom, xử lý rác thải, cải thiện cảnh quan đô thị. Song, thực tế không khó để bắt gặp những bãi rác tồn đọng ở đầu ngõ, những túi nylon vứt vội trên vỉa hè, hay dòng kênh đen kịt vì rác thải sinh hoạt. Những hình ảnh ấy không chỉ làm mất mỹ quan, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và hình ảnh đất nước. Nhiều chiến dịch ra quân rầm rộ nhưng hiệu quả ngắn hạn, sau vài tuần lại đâu vào đấy, bởi thiếu yếu tố cốt lõi: Ý thức và thói quen bền vững của từng cá nhân.
Hà Nội – trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước – càng cần đi đầu. Một con phố sạch sẽ không chỉ làm người dân dễ chịu, mà còn để lại ấn tượng đẹp trong mắt du khách quốc tế. Nhiều thành phố trên thế giới đã biến “văn hóa không rác thải” thành niềm tự hào.
Để phong trào vệ sinh thực sự lâu dài, cần song hành ba yếu tố: Hạ tầng – chế tài – ý thức. Hạ tầng phải đủ: Thùng rác, điểm tập kết, phương tiện vận chuyển. Chế tài phải nghiêm: Phạt thật nặng hành vi xả rác bừa bãi. Nhưng quan trọng hơn cả là ý thức: Sự tự giác từ những việc nhỏ như nhặt mẩu rác, không xả nước thải bừa bãi, trồng thêm một chậu cây xanh trước cửa nhà. Mỗi hành động nhỏ cộng lại sẽ tạo thành chuyển biến lớn.
Công điện 134 mở ra một cơ hội để cả xã hội nhìn lại thói quen ứng xử với môi trường. Đây là dịp để Hà Nội và các địa phương “tái khởi động” nếp sống văn minh, rồi từ đó duy trì thành thói quen thường xuyên. Chỉ khi từng người dân Hà Nội và cả nước coi việc giữ vệ sinh là trách nhiệm và niềm tự hào của mình, chúng ta mới có thể mơ đến một Việt Nam thật sự “sáng – xanh – sạch – đẹp” hôm nay và cho cả mai sau.
