Việc tăng cường đào tạo nhân lực, gắn liền với nhu cầu thị trường là giải pháp căn cơ đối với các doanh nghiệp trong hành trình chuyển đổi xanh.
Giải pháp công nghệ
Trong nhiều năm qua, tăng trưởng kinh tế vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) chủ yếu dựa vào các nguồn lực truyền thống như đất đai, nước, nông – thủy sản và lao động phổ thông. Mặc dù đã đạt được một số thành tựu nhất định, song thực tiễn cho thấy việc khai thác tài nguyên theo cách này, thiếu sự đầu tư công nghệ, chưa mang lại giá trị gia tăng bền vững.
Chia sẻ tại Hội thảo “Doanh nghiệp chuyển đổi xanh và giải pháp thúc đẩy tiếp cận tài chính xanh bền vững”, diễn ra vào ngày 30.9 ở TP Cần Thơ, Tiến sĩ Nguyễn Thành Tâm (Viện Mekong, Đại học Cần Thơ), cho rằng, trước nhu cầu hiện nay, việc áp dụng công nghệ tiên tiến sẽ giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) startup nông nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu tác động đến môi trường, và nâng cao hiệu quả kinh tế.
Theo đó, Tiến sĩ Nguyễn Thành Tâm gợi mở một số giải pháp công nghệ mà các doanh nghiệp, HTX startup nông nghiệp có thể ứng dụng trong sản xuất như công nghệ IoT và cảm biến; Trí tuệ nhân tạo (AI) và Phân tích Dữ liệu lớn (Big Data); Máy bay không người lái (UAV); Nông nghiệp chính xác (Precision Agriculture); Nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn,…
Để tiếp cận những công nghệ này, bên cạnh sự hỗ trợ về mặt tài chính (Quỹ đầu tư xanh, chính sách ưu đãi tín dụng, hội thi ý tưởng khởi nghiệp xanh,..), các chương trình đào tạo kỹ năng số và tư vấn kỹ thuật cũng hết sức cần thiết. Đặc biệt, vấn đề kết nối thị trường, với những sàn giao dịch công nghệ, hội thảo quảng bá sản phẩm ứng dụng công nghệ chuyển đổi xanh,… sẽ tạo nền tảng để các nhà cung cấp công nghệ kết nối với doanh nghiệp nông nghiệp.
Nâng cao chất lượng nhân lực
Bà Võ Thị Thu Hương – Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), chi nhánh ĐBSCL – cho biết, qua khảo sát nhanh 150 doanh nghiệp hội viên VCCI ĐBSCL năm 2025 cho thấy, có đến 43,6% doanh nghiệp có nhu cầu chuyển đổi xanh thiếu nhân lực chuyên môn. Ở khía cạnh mong muốn khi chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp đều bày tỏ kỳ vọng được hỗ trợ đào tạo nhân lực (54,7%) và kết nối chuyên gia (42,5%).
Số liệu phần nào thể hiện, nhân lực cần có thêm thời gian để hoàn thiện năng lực chuyển đổi sang kinh tế xanh là một trong những hạn chế của các doanh nghiệp tại ĐBSCL hiện nay.
Phó Giám đốc VCCI chi nhánh ĐBSCL phân tích thêm, giai đoạn 2019 – 2023, năng suất lao động nông nghiệp của ĐBSCL chỉ tăng 51%, trong khi ở Đồng bằng Sông Hồng tăng tới 123% nhờ áp dụng công nghệ cao. Số lượng doanh nghiệp gia tăng hàng năm của ĐBSCL còn khá khiêm tốn. Biên lợi nhuận thấp, dẫn đến mức lương thấp và cơ hội việc làm hạn chế. ĐBSCL đang đối mặt với xu hướng người lao động tìm kiếm việc làm nơi khác.
Tuy nhiên, hiện nay, với các văn bản pháp luật và chính sách, nghị quyết quan trọng được ban hành đã tạo nền tảng cho phát triển kinh tế xanh. Gần đây nhất, Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, sẽ góp phần hình thành nguồn nhân lực gắn với nhu cầu thị trường thay đổi nhanh chóng, trong đó có kinh tế xanh gắn liền khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Trước thực tế này, VCCI chi nhánh ĐBSCL nhận thấy, quá trình chuyển đổi xanh là một hệ sinh thái toàn diện, bao gồm vốn, nhân lực và dịch vụ tư vấn chuyên môn. Trong đó, tăng cường đào tạo nhân lực là giải pháp căn cơ đối với các doanh nghiệp. Điều này cần có sự phối hợp giữa viện, trường và doanh nghiệp để đào tạo nguồn nhân lực sát với nhu cầu thị trường, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế xanh.
