Hà Nội đang hoàn thiện dự thảo Nghị quyết quy định tiêu chí, điều kiện, trình tự, thủ tục xác định vùng phát thải thấp (LEZ) trên địa bàn thành phố.
Dự thảo Nghị định trên dự kiến sẽ được xem xét thông qua tại kỳ họp HĐND Thành phố vào tháng 12/2024 và có hiệu lực từ 1/1/2025.
Vùng phát thải thấp là một khu vực có hạn chế hay kiểm soát phương tiện lưu thông dựa trên khí thải với mục tiêu giảm chất gây ô nhiễm không khí và cải thiện chất lượng không khí của đô thị nói chung.
Trong dự thảo Nghị quyết đã đưa ra lộ trình cụ thể để thực hiện LEZ. Theo đó, Hà Nội sẽ lựa chọn một khu vực ở quận Hoàn Kiếm để thí điểm, sau đó đánh giá hiệu quả và nhân rộng ở các quận huyện.
Cụ thể, quận Hoàn Kiếm dự kiến áp dụng vùng phát thải thấp ở khu vực Hồ Gươm, vùng phụ cận và phố cổ với tổng diện tích hơn 145 ha.
Vùng LEZ áp dụng nhiều biện pháp để hạn chế giao thông và kinh tế để giảm ô nhiễm, trong đó cấm lưu thông xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel, ưu tiên ôtô đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe máy đáp ứng tiêu chuẩn mức 2. Tỷ lệ vận tải hành khách công cộng tại khu vực phát thải thấp đạt 45-50%, 100 xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh.
Những cá nhân, tổ chức sinh sống và làm việc tại vùng LEZ sẽ được ưu tiên lộ trình 12 tháng để chuyển đổi phương tiện đạt tiêu chuẩn khí thải cho phép lưu thông ở vùng này.
Giai đoạn tiếp theo từ năm 2031 đến 2035, thành phố khuyến khích các quận huyện xác lập vùng LEZ và từ năm 2036 trở đi bắt buộc các vùng ô nhiễm không khí phải đầu tư nguồn lực, đảm bảo điều kiện để thực hiện vùng LEZ.
Trong giai đoạn này, 100% xe buýt, xe taxi sử dụng điện, năng lượng xanh; toàn bộ các bến xe, trạm dừng nghỉ đạt tiêu chí xanh; chuyển đổi toàn bộ máy móc, trang thiết bị xếp, dỡ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh.
Mục tiêu chính của xây dựng vùng LEZ là hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, Sở Tài nguyên và Môi trường thừa nhận việc áp dụng sẽ gặp nhiều khó khăn do hiện chưa có tiêu chuẩn/quy chuẩn khí thải áp dụng cho môtô, xe máy đang lưu hành.
Hà Nội cũng chưa có mạng lưới cơ sở kiểm tra khí thải đối với phương tiện giao thông đang lưu hành. Mạng lưới trạm quan trắc chất lượng môi trường không khí tại thành phố chưa đầy đủ. Thành phố chưa có số liệu kiểm kê phát thải cập nhật và thường kỳ, đặc biệt từ nguồn khí thải giao thông để làm cơ sở đánh giá thực thi chính sách.
Báo Dân trí dẫn lời đại diện Phòng Quản lý môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) cho hay, năm 2021, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã xây dựng chương trình kiểm soát khí thải xe máy. Hơn 5.000 xe máy đã được đo kiểm và kết quả hơn 50% không đạt mức khí thải cho phép.
Sở này cũng đã phỏng vấn hơn 3.000 người dân sử dụng xe máy và có hơn 90% người sẵn sàng đồng ý trả 50.000 đồng/lần để kiểm tra kiểm soát khí thải xe máy.
Vị đại diện Phòng Quản lý môi trường khẳng định, với những xe máy nằm ngoài niên hạn của nhà sản xuất (khoảng 17-20 năm), các xe máy đã sử dụng hơn 20 năm thì mức độ an toàn không đảm bảo, nhiên liệu để sử dụng xe máy đó người dân cũng sẽ phải trả phí cao hơn và các xe này sẽ gây ô nhiễm cho môi trường.
Cũng theo vị này, có thể nghiên cứu những chính sách hỗ trợ người dân nghèo, có thể thành phố hoặc nhà sản xuất trợ giá để người dân chuyển đổi xe máy.
“Hiện trong dự thảo nghị quyết chúng tôi chưa đi sâu vào việc yêu cầu thay đổi, chuyển đổi phương tiện như thế nào. Tuy nhiên, về lâu dài chúng ta cũng nên tuyên truyền để người dân hiểu và tự nguyện chuyển đổi phương tiện, bởi các phương tiện quá niên hạn gây ô nhiễm môi trường sống, không đảm bảo an toàn và sẽ có những chính sách trợ giá”, đại diện Phòng Quản lý môi trường cho hay.
Vị này cho rằng, nếu nghị quyết được HĐND thành phố thông qua vào kỳ họp cuối năm và có hiệu lực từ 1/1/2025 thì vẫn còn cả quãng đường chứ chưa thể áp dụng được ngay.
| Thống kê của Sở Giao thông vận tải Hà Nội, trên địa bàn hiện có hơn 8 triệu phương tiện giao thông, trong đó có hơn 1,1 triệu ôtô và hơn 6,9 triệu xe máy với gần 73% phương tiện đã sử dụng trên 10 năm. |
