Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố có kế hoạch áp thuế 100% đối với các mặt hàng bán dẫn nhập khẩu. Điều này có thể gây ra tác động lớn đến chuỗi cung ứng toàn cầu?
Những con chip tí hon này cung cấp sức mạnh cho hàng loạt thiết bị và đóng vai trò then chốt đối với công nghệ hiện đại cũng như nền kinh tế toàn cầu.
Dù một số nhà sản xuất chip có thể được miễn trừ khỏi các khoản thuế này, tác động của chúng đến ngành công nghệ vẫn là điều không thể tránh khỏi – và có thể khiến giá nhiều sản phẩm tăng lên.
Vai trò của chất bán dẫn
Chất bán dẫn (Semiconductor) là chất có độ dẫn điện mức trung gian giữa chất dẫn điện và chất cách điện. Vì chất này có thể dẫn điện ở một điều kiện nào đó, ở điều kiện khác sẽ không dẫn điện nên được gọi là “bán dẫn”. Chất bán dẫn hoạt động như một chất cách điện ở nhiệt độ thấp và có tính dẫn điện ở nhiệt độ phòng.
Chất bán dẫn là nền tảng cho hàng loạt thiết bị hiện đại, từ điện thoại thông minh, máy tính xách tay đến máy chơi game, máy tạo nhịp tim và tấm pin mặt trời…
Chúng đôi khi còn được gọi là vi mạch hoặc chip tích hợp, được làm từ các tấm vật liệu rất nhỏ như silicon. Silicon là chất bán dẫn lý tưởng cho việc dẫn điện, chiếm vị thế vô cùng quan trọng trong ngành công nghiệp điện tử hiện đại vì cấu tạo hoàn hảo của nó.
Chất bán dẫn đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt trong sản xuất thiết bị và linh kiện điện tử.
Chất bán dẫn cho phép dòng điện chạy qua đồng thời hoạt động như một chất cách điện nên nó thích hợp để dùng để điều khiển dòng điện. Chip điện tử hoạt động dựa vào cơ chế bật, tắt để tạo ra tín hiệu, vì thế chất bán dẫn thích hợp để tạo ra chip điện tử vì có thể điều khiển dòng diện bật, tắt đúng lúc.
Anh, Mỹ, châu Âu và Trung Quốc đại lục đều phụ thuộc rất nhiều vào Đài Loan (Trung Quốc) để có nguồn cung chất bán dẫn.
Công ty Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) của Đài Loan cung cấp hơn một nửa nguồn cung chip trên toàn thế giới.
Thành lập từ năm 1987 với tư cách là nhà máy đúc chip độc lập đầu tiên chuyên sản xuất chip cho các hãng thiết bị, TSMC hiện đang sản xuất chip cho những gã khổng lồ công nghệ như Nvidia, Apple và Microsoft.
TSMC cũng bị kéo vào cái gọi là “cuộc chiến chip” giữa Mỹ và Trung Quốc – khi hai nước cố gắng làm chậm hoặc cắt đứt khả năng tiếp cận các linh kiện, vật liệu và chuỗi cung ứng của nhau trong cuộc đua công nghệ.
Tiếp theo TSMC, SK Hynix và Samsung Electronics của Hàn Quốc là nhà cung cấp lớn thứ hai và thứ ba.
Cùng với SK Hynix, Samsung đã giúp Hàn Quốc trở thành một trong những trung tâm sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới – đặc biệt là trong lĩnh vực bộ nhớ chip.
Vì sao ông Trump muốn áp thuế 100% lên chip bán dẫn?
Một trong những mục tiêu chính của Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ thứ hai là thúc đẩy các công ty sản xuất nhiều sản phẩm hơn ngay tại Mỹ, thông qua các loại thuế “có đi có lại”.
Vào tháng 4, Nhà Trắng đã miễn trừ thuế cho các sản phẩm như điện thoại, máy tính và một số thiết bị điện tử khác – bao gồm mức thuế lên tới 125% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, giúp ngành công nghệ thở phào nhẹ nhõm.
Nhưng đến đầu tháng 8, ông Trump tái khẳng định kế hoạch áp thuế lên các loại chip từ nước ngoài, tuyên bố sẽ áp mức thuế 100% với chip nhập khẩu.
Dù không đưa ra chi tiết cụ thể, Trump nói rằng các công ty có thể tránh mức thuế này nếu đầu tư sản xuất tại Mỹ.
Hiện tại, Mỹ đã có một số công ty thiết kế và sản xuất chip như Intel và Texas Instruments.
Tuy nhiên, Mỹ vẫn muốn thu hút thêm nhiều nhà sản xuất chip, đặc biệt là những hãng làm ra các dòng chip tiên tiến và có nhu cầu cao – phần lớn đang đặt nhà máy tại châu Á.
Tổng thống và nhiều thành viên trong chính quyền Mỹ cũng nêu ra mối lo ngại an ninh quốc gia về việc chip bị sản xuất hoặc cung cấp từ nước ngoài.
Thuế 100% có thể gây ra những ảnh hưởng gì?
Về lý thuyết, lời đe dọa áp thuế 100% với chip nhập khẩu của ông Trump sẽ ảnh hưởng đến rất nhiều hãng sản xuất chip và các công ty công nghệ, vì phần lớn chip hiện nay được sản xuất bên ngoài nước Mỹ.
Tác động có thể thể hiện qua việc trì hoãn sản xuất (do các công ty vội vàng chuyển dây chuyền sang Mỹ) hoặc tăng giá sản phẩm điện tử – nếu chi phí thuế được chuyển sang cho người tiêu dùng.
Tuy nhiên, điều kiện miễn thuế cho các công ty đầu tư sản xuất tại Mỹ sẽ giúp các hãng sản xuất chip lớn tránh được mức thuế này.
Tổng thống Trump cho biết Apple, hiện đang nhập chip từ TSMC, sẽ được miễn thuế 100% sau khi hãng cam kết đầu tư thêm 100 tỷ USD vào hoạt động sản xuất tại Mỹ.
Thông tin này đã khiến giá cổ phiếu TSMC tăng 5% vào thứ Năm (7/8).
Trong khi đó, các quan chức Hàn Quốc cho biết Samsung và SK Hynix sẽ không phải chịu thuế 100%, do đã đầu tư vào các nhà máy sản xuất chip mới tại Mỹ.
Mỹ đã chi một khoản tiền khổng lồ trong những năm gần đây để tăng cường khả năng sản xuất công nghệ trong nước.
Một số công ty như TSMC đã tăng mức độ hiện diện tại Mỹ, nhờ vào các chính sách của chính quyền trước đó.
Đạo luật Chips Act của Mỹ đã khuyến khích các công ty chuyển sản xuất chip về Mỹ bằng cách trao các khoản tài trợ hấp dẫn.
Chính phủ Mỹ đã cam kết hỗ trợ 6,6 tỷ USD cho TSMC sau khi công ty xây dựng một nhà máy tại bang Arizona.
Tuy nhiên, việc sản xuất tại nhà máy này từng bị trì hoãn do thiếu lao động có tay nghề cao – điều này có thể là thách thức lớn hơn cho tham vọng mở rộng sản xuất chip tại Mỹ.
Theo báo cáo, TSMC chỉ giải quyết được tình trạng thiếu nhân lực sau khi đưa hàng nghìn công nhân từ Đài Loan sang.
Tóm lại, dù mục tiêu của ông Trump là làm “hồi sinh” ngành sản xuất công nghệ nội địa, nhưng việc áp thuế 100% lên chip nhập khẩu có thể gây ra tác động lớn đến chuỗi cung ứng toàn cầu, giá cả thiết bị công nghệ và cả quan hệ thương mại quốc tế – đặc biệt khi phần lớn chip hiện nay đến từ châu Á.
