Việt Nam đang đứng trước cơ hội bứt phá trong kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, nếu không chuẩn bị tốt nguồn nhân lực trong xu thế xanh – số hóa – tại chỗ sẽ lỡ nhịp.
Trong thập kỷ tới, Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng tái tạo, sản xuất thông minh, và chuỗi cung ứng toàn cầu.
Động lực chính đến từ:
Cải cách thể chế và chính sách thu hút đầu tư: Chính phủ Việt Nam đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, minh bạch hóa quy định về thuế, lao động, bảo vệ môi trường. Các hiệp định thương mại tự do như CPTPP, EVFTA, RCEP… đã và đang tạo ra hành lang pháp lý thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài.
Đầu tư mạnh vào hạ tầng khu công nghiệp: Các địa phương chủ động mở rộng quy hoạch khu công nghiệp mới, kết nối logistics, hạ tầng số và năng lượng sạch.
Chiến lược “Trung Quốc +1” và dịch chuyển chuỗi cung ứng: Từ 2023–2025, nhiều tập đoàn lớn từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ và châu Âu đã chọn Việt Nam làm điểm đặt nhà máy và trung tâm R&D thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc.
Doanh nghiệp FDI “khát” nhân lực chất lượng cao tại Việt Nam
Làn sóng FDI thế hệ mới không chỉ kéo theo vốn, công nghệ mà còn đòi hỏi nguồn nhân lực chuyên nghiệp, có kỹ năng chuyên môn cao và khả năng làm việc trong môi trường quốc tế.
Các lĩnh vực dự kiến thiếu hụt nghiêm trọng trong 5–10 năm tới:
Công nghệ thông tin, bán dẫn, điện tử, AI
Logistics, vận hành chuỗi cung ứng
Năng lượng sạch, quản lý môi trường, ESG
Quản lý trung cấp – nhân sự có ngoại ngữ, hiểu quy trình quốc tế
Đặc biệt, các doanh nghiệp FDI không chỉ tập trung ở TP.HCM hay Hà Nội, mà đang mở rộng mạnh mẽ về Bắc Ninh, Hải Phòng, Thái Nguyên, Hưng Yên, Bình Dương, Long An…
Xu hướng “nhân lực tại chỗ” – Tối ưu hóa địa phương hóa nguồn lao động
Trái với xu hướng “ly nông – ly hương” của 10 năm trước, xu thế lao động giai đoạn mới là “ở đâu làm ở đó” – tức người lao động sinh sống và làm việc ngay tại tỉnh hoặc khu công nghiệp địa phương.
Điều này mang lại nhiều lợi ích:
Doanh nghiệp dễ giữ chân nhân sự, giảm tỷ lệ nghỉ việc.
Phát triển đồng đều vùng miền, thay vì quá tải đô thị trung tâm.
Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu nhân lực “tại chỗ”, cần có hệ sinh thái hỗ trợ: đào tạo kỹ năng sát thực tế, kết nối doanh nghiệp – nhà trường – trung tâm việc làm địa phương, và dịch vụ giới thiệu việc làm nhanh, chính xác, đúng người – đúng việc.
Nhân lực xanh và số hóa – Chân dung người lao động của tương lai
Cùng với làn sóng FDI, thế giới đang chuyển mình sang mô hình phát triển bền vững, lấy “tăng trưởng xanh” và “chuyển đổi số” làm trụ cột. Do đó, thị trường lao động Việt Nam trong tương lai sẽ bị chi phối bởi hai hướng chủ đạo:
Nhân lực xanh (Green Collar):
Các ngành nghề như điện mặt trời, quản lý nước thải, nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn rác thải, ESG, kiểm toán môi trường… sẽ bùng nổ.
Người lao động cần có kiến thức cơ bản về công nghệ môi trường, tiêu chuẩn an toàn quốc tế, kỹ năng đo lường – giám sát.
Nhân lực số:
Biết sử dụng AI, phần mềm ERP, công cụ quản trị số, phân tích dữ liệu, kỹ năng làm việc từ xa.
Không chỉ là CNTT, mà cả các ngành truyền thống (kế toán, sản xuất, logistics, bán hàng) đều cần kỹ năng số.
Hai nhóm kỹ năng trên không thay thế nhau, mà bổ sung và đan xen. Người lao động giỏi thời kỳ mới là người “xanh về tư duy – số hóa trong hành động”.
Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để bứt phá trong kỷ nguyên đầu tư mới. Tuy nhiên, nếu không chuẩn bị tốt nguồn nhân lực phù hợp với xu thế xanh – số hóa – tại chỗ, chúng ta sẽ lỡ nhịp.
Sự chủ động của doanh nghiệp tuyển dụng, sự đồng hành của đơn vị giới thiệu việc làm uy tín, và tinh thần học tập không ngừng của người lao động – chính là chìa khóa để mở ra một thị trường lao động hiện đại, hiệu quả và bền vững.
